ohsas 18001 işletmeler için rehber
Bölüm II Bölüm III Bölüm IV Bölüm V

Bölüm 1

Kitabın Tamamı için OHSAS 18001 Google Books sayfamızı ziyaret edebilir veya bölüm bölüm okuyabilirsiniz

OHSAS 18001 Nedir?

OHSAS 18001 (Occupational Health and Safety Assessment Series 18001), bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi standardıdır. Tüm sektörlerde ve kuruluş türlerinde uygulanabilen uluslararası bir standart olup kuruluşların iş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak amacıyla oluşturulmuştur

İlk olarak 1999 yılında Britanya Standartları Enstitüsü (BSI) öncülüğünde geliştirilmiş ve 2007 yılında revize edilmiştir. Bu standart, Planla-Uygula-Kontrol Et-Önlem Al (PUKÖ) döngüsünü esas alır ve ISO 9001 (Kalite Yönetim Sistemi) ile ISO 14001 (Çevre Yönetim Sistemi) standartlarıyla uyumlu olacak şekilde yapılandırılmıştır . Böylece, OHSAS 18001 diğer yönetim sistemleriyle entegre edilebilir bir çerçeve sunar. Standart, çalışanların fiziksel ve zihinsel sağlığını korumayı ve iş kazaları ile meslek hastalıklarını önlemeyi hedefleyen politikaların ve prosedürlerin kurulması için gereken şartları tanımlar

OHSAS 18001’in temel amacı, işyerlerinde güvenli ve sağlıklı çalışma ortamları tesis ederek iş kazalarını ve meslek hastalıklarını en aza indirmektir. Standart, tehlikelerin sistematik olarak belirlenmesi, risklerin değerlendirilmesi ve kontrol altına alınması için bir yönetim modeli sağlar. Bu model, kuruluşların yasal gerekliliklere uymasına, çalışanların güvenliğini sağlamasına ve sürekli iyileştirme prensibiyle iş sağlığı ve güvenliği (İSG) performansını artırmasına yardımcı olur. OHSAS 18001, kapsamlı bir dokümantasyon ve kayıt sistemi üzerinden işletmenin İSG risklerini kontrol altına almasını ve bu yolla çalışanların korunmasını mümkün kılar . Sonuç olarak OHSAS 18001 standardı, sektör fark etmeksizin tüm işletmeler için uygulanabilir bir İSG yönetim sistemi gerekliliklerini ortaya koyar.

Tarihçesi ve ISO 45001’e Geçiş

OHSAS 18001 standardı ilk kez Nisan 1999’da yayınlanmış, 2007’de gözden geçirilerek güncellenmiştir

Standart, uzun yıllar boyunca uluslararası alanda yaygın kabul görmüş ve on binlerce kuruluş tarafından benimsenmiştir. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği alanında tek bir uluslararası standart ihtiyacı sonucunda, Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) 12 Mart 2018’de ISO 45001:2018 standardını yayınlamıştır  . ISO 45001, OHSAS 18001’in yerini alan yeni nesil İSG yönetim sistemi standardıdır ve farklı ülkelerin ortak çalışmasıyla geliştirilmiştir   . ISO 45001’in yayınlanmasıyla birlikte OHSAS 18001 standart serisinin resmi geçerliliği sona ermiş ve OHSAS 18001 belgesi sahibi kuruluşlar için bir geçiş süreci başlamıştır.

ISO 45001 yayınlandıktan sonra OHSAS 18001’in geri çekilmesi için üç yıllık bir geçiş dönemi tanınmıştır. Bu süre zarfında, OHSAS 18001 sertifikası bulunan kuruluşların 12 Mart 2021 tarihine kadar ISO 45001’e geçiş yapmaları gerekmiştir    . Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF) tarafından belirlenen bu geçiş takvimi, pandemi koşulları nedeniyle bir defaya mahsus olmak üzere uzatılmış ve geçiş süresi Eylül 2021’e dek fiilen uzamıştır. Buna göre 2021 yılı sonrasında OHSAS 18001 sertifikaları geçerliliğini tamamen yitirmiş ve ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi için tek uluslararası referans haline gelmiştir  .

Geçiş döneminde birçok kuruluş ISO 45001’e uyum sağlamak için mevcut OHSAS 18001 sistemlerini güncellemiştir. Bu süreçte standartlar arasındaki farkların iyi anlaşılması kritik rol oynamıştır. ISO 45001, yeni yapısı gereği organizasyonun bağlamının belirlenmesi, üst yönetimin liderliği, çalışanların daha aktif katılımı ve risk yanı sıra fırsatların da değerlendirilmesi gibi konulara vurgu yapmaktadır. Dolayısıyla OHSAS 18001’den ISO 45001’e geçiş yapan kuruluşların, İSG yönetim sistemlerini bu yeni gerekliliklere göre gözden geçirerek bir boşluk analizi yapmaları, gerekli eğitimleri almaları ve dokümantasyonlarını yenilemeleri önemlidir. Üç yıllık geçiş sürecini başarıyla tamamlayan kuruluşlar, ISO 45001 belgesini alarak İSG yönetim sistemlerini günümüz gereksinimlerine göre güncellemişlerdir.

Neden OHSAS 18001?

OHSAS 18001 standardını uygulamanın gerekçeleri, çalışanların korunması, yasal yükümlülüklere uyum sağlanması ve kurumsal performansın iyileştirilmesi gibi çok yönlü faydalara dayanmaktadır. Her yıl dünya genelinde milyonlarca işçi iş kazaları veya işle ilgili hastalıklardan ötürü yaralanmakta veya hayatını kaybetmektedir . Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre her gün yaklaşık 6300 çalışan iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu yaşamını yitirmektedir; bu da yılda 2,3 milyonun üzerinde çalışanın iş kaynaklı nedenlerle öldüğü anlamına gelir (ILO, 2019). Bu çarpıcı istatistik, iş sağlığı ve güvenliği yönetiminin küresel ölçekte ne denli kritik olduğunu göstermektedir. OHSAS 18001, tüm sektörlerdeki büyük-küçük ölçekli işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği risklerini sistematik bir şekilde yöneterek bu olumsuz tabloyu iyileştirmelerine yardımcı olmak için geliştirilmiştir . Hangi sektörde olursa olsun, güvenli çalışma koşullarının sağlanması hem etik bir sorumluluk hem de sürdürülebilir işletme faaliyetleri için vazgeçilmez bir unsurdur.

Standart, proaktif bir yaklaşımla iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemeye odaklanır. Bu sayede çalışanların korunması birinci öncelik haline getirilirken, işverenler için de ciddi maddi kayıplara yol açabilecek kazaların azaltılması mümkün olur. OHSAS 18001’in getirdiği risk yönetimi yaklaşımı, kuruluşların kendi iş süreçlerindeki tehlikeleri belirleyip kontrol altına almasına olanak tanır. Örneğin, bir şirket OHSAS 18001’i uygulayarak işyerindeki kazaların temel sebeplerini tespit edecek yöntemler kazanır ve bu sayede tehlikeleri oluşmadan önce azaltabilir . Bu sistem dahilinde çalışanların iş güvenliği risklerine karşı farkındalığı artar, işletme genelinde bir güvenlik kültürü oluşur. Böylece çalışanlar da sürece dahil olarak tehlikelerin raporlanması ve önlenmesi konusunda daha istekli ve bilinçli hale gelirler.

OHSAS 18001’in bir diğer önemli motivasyonu da yasal uyumluluk gereklilikleridir. İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuat, işletmelere risk değerlendirmesi yapma, önleyici tedbirler alma, eğitim verme ve kazaları raporlama gibi birçok yükümlülük getirmektedir. Etkin bir İSG yönetim sistemi kurmak, bu yasal gerekliliklerin sistematik olarak karşılanmasını kolaylaştırır . Standart, kuruluşların yürürlükteki iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uyum sağlamasına destek olurken, muhtemel idari para cezaları ve hukuki yaptırımlarla karşılaşma riskini de azaltır . Örneğin, OHSAS 18001’in uygulanması, işyerinde yasal olarak yapılması gereken periyodik kontrollerin ve eğitimlerin zamanında gerçekleştirilmesini güvence altına alır. Bu da kanunlara uyumsuzluk nedeniyle ortaya çıkabilecek ceza ve itibar kaybı riskini en aza indirir.

Bunun yanı sıra, kuruluşların itibarı ve rekabet gücü açısından da OHSAS 18001 önemli katkılar sağlar. İş sağlığı ve güvenliği sicili zayıf olan şirketler hem kamuoyu gözünde hem de iş ortakları nezdinde olumsuz bir imaja sahip olurlar . Özellikle büyük müşteriler veya uluslararası tedarik zincirleri, tedarikçilerinin İSG sertifikasyonuna sahip olmasını bir ön koşul olarak talep edebilmektedir. OHSAS 18001 belgesine sahip olmak, bir şirketin çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini birinci öncelik olarak ele aldığını gösterir ve kurumsal sosyal sorumluluk profilini güçlendirir . Bu durum şirketin saygınlığını artırarak, yeni ihale ve yatırım fırsatlarında rakiplerine karşı avantaj kazanmasını sağlar  .

Nitekim yapılan araştırmalar, OHSAS 18001 sertifikasına sahip firmaların iş performansında da artışlar yakaladığını göstermektedir. Örneğin, 211 imalat firması üzerinde yapılan bir çalışmada OHSAS 18001 sertifikasyonu alan işletmelerin iş güvenliği performanslarının iyileştiği, buna paralel olarak satış büyümesi, iş gücü verimliliği ve kârlılık gibi iş sonuçlarında da anlamlı artışlar görüldüğü tespit edilmiştir  .

Özetle, OHSAS 18001 uygulanması işletmelere iş kazalarını önleme, yasal yükümlülüklere uyma, maliyetleri azaltma ve itibar kazanma konularında somut faydalar sunar. Bu standart, çalışanların korunmasını sağlayarak işgücü kayıplarını ve kesintileri azaltırken, güvenli bir çalışma ortamı tesis ederek çalışan motivasyonunu ve bağlılığını yükseltir . Sonuç olarak işletmeler, OHSAS 18001 ile hem insani hem de ekonomik açıdan sürdürülebilir bir yönetim sistemi kurarak uzun vadede başarılı olma şansını artırırlar.

OHSAS 18001 Standardının Temelleri

Politika ve Amaçlar

OHSAS 18001 standardının temel bileşenlerinden ilki, üst yönetim tarafından tanımlanan bir İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) politikası ve buna bağlı hedeflerin oluşturulmasıdır. Standart gereği her kuruluş, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki taahhütlerini ve prensiplerini ortaya koyan yazılı bir politika belirlemelidir. Bu İSG politikası; iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleme, yasal mevzuata ve diğer gerekliliklere uyma ve sürekli iyileştirme sağlama gibi temel unsurları içermelidir. Üst yönetim, politikanın uygulanması ve iletişimi konusunda liderlik göstermeli, gerekli kaynakları sağlamalı ve tüm çalışanların bu politikayı anlamasını temin etmelidir.

Belirlenen İSG politikası doğrultusunda, kuruluşun faaliyetlerine ve risk profiline uygun amaç ve hedefler saptanır. Örneğin bir işletme, “iş kazası sıklık oranını %50 azaltmak” veya “tehlikeli durum bildirimlerini yılda belirli bir sayıya çıkarmak” gibi ölçülebilir İSG hedefleri koyabilir. Bu hedefler, İSG performansının iyileştirilmesi için somut göstergeler niteliğindedir ve PUKÖ döngüsü çerçevesinde düzenli olarak gözden geçirilir. Standart, hedeflere ulaşmak için gerekli programların ve aksiyon planlarının oluşturulmasını da şart koşar. Bu kapsamda, her hedefe yönelik sorumlular, zaman çizelgeleri ve kaynak ihtiyaçları tanımlanır. Örneğin, “işbaşı eğitimlerini %100 tamamlamak” bir hedef ise, bu hedefe ulaşmak için yıllık eğitim planı yapılır ve çalışanların tamamının katılımı sağlanır.

İSG politikası ve hedefleri, kuruluşun genel stratejisi ve değerleriyle bütünleşik olmalıdır. Bu sayede iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi, şirket kültürünün ayrılmaz bir parçası haline gelir. Politikada belirtilen taahhütlerin yerine getirilip getirilmediği, üst yönetimin periyodik olarak gerçekleştirdiği yönetim gözden geçirme toplantılarında değerlendirilir. İSG performans göstergeleri, hedeflerin gerçekleşme durumu ve varsa sapmalar bu toplantılarda ele alınarak gerekli düzeltici/önleyici kararlar alınır. Böylece İSG politikası, yaşayan bir doküman olarak sürekli geliştirilir.

Politika ve amaçlar aşaması, aynı zamanda çalışanların ve ilgili tarafların beklentilerinin de göz önünde bulundurulmasını gerektirir. OHSAS 18001, her ne kadar ISO 45001 kadar belirgin bir şekilde “ilgili tarafların katılımı”nı vurgulamasa da, çalışan görüşlerinin alınmasını teşvik eder. Birçok kuruluş, İSG politikasını oluştururken işyeri sendikaları, çalışan temsilcileri veya İSG kurullarının geri bildirimlerini değerlendirir. Bu katılımcı yaklaşım, politikanın işyerindeki gerçek ihtiyaç ve riskleri adreslemesini ve çalışanlar tarafından benimsenmesini sağlar.

Risk Değerlendirmesi ve Kontrolü

Risk değerlendirmesi, OHSAS 18001 standardının belkemiğini oluşturan süreçlerden biridir. Standart, kuruluşun faaliyetleri sonucu ortaya çıkabilecek tehlikelerin sistematik bir biçimde tanımlanmasını ve bu tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesini şart koşar. Bu kapsamda ilk adım, işyerindeki tehlikelerin belirlenmesidir. Tehlike; bir işle, malzemeyle veya durumla ilişkili potansiyel zarar verme durumudur (örneğin yüksekten düşme tehlikesi, elektrik çarpma tehlikesi, kimyasal madde maruziyeti vb.). Tehlikeler belirlendikten sonra, her bir tehlikenin yol açabileceği riskin düzeyi analiz edilir. Risk düzeyi genellikle tehlikenin gerçekleşme olasılığı ile sonuçlarının şiddetinin bir fonksiyonu olarak değerlendirilir. Bu sayede kuruluş, önlem alması gereken öncelikli riskleri tespit etmiş olur.

OHSAS 18001’e göre risk değerlendirmesi sadece başlangıçta yapılan bir çalışma olmayıp düzenli aralıklarla ve değişiklik durumlarında yenilenmesi gereken dinamik bir süreçtir. İşletmede yeni bir makine alınması, yeni bir kimyasal kullanılması veya bir iş prosesinin değiştirilmesi durumlarında risk değerlendirmesi güncellenmelidir. Ayrıca, iş kazaları veya ramak kala olaylar gerçekleştiğinde de risk değerlendirme sonuçları gözden geçirilir. Bu sürekli değerlendirme yaklaşımı, standardın proaktif risk yönetimi felsefesinin bir parçasıdır. Standart her ne kadar “risk ve fırsatlar” kavramını ISO 45001 gibi vurgulamazsa da, özü itibarıyla tehlikelerin kontrol altına alınması ve risklerin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi amacına hizmet eder. Nitekim OHSAS 18001, tehlikelerin tanımlanması ve risklerin en aza indirilmesi için sistematik bir çerçeve sunarak işyerinde sağlık ve güvenliği etkili şekilde yönetmeyi mümkün kılar  .

Risk değerlendirmesi sonucunda, tespit edilen riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için uygun kontrol önlemleri planlanır. Bu aşamada genel kabul görmüş önlem hiyerarşisi yaklaşımı uygulanır. Öncelikle mümkünse tehlike kaynağı tamamen ortadan kaldırılır (örneğin tehlikeli bir kimyasalın daha az tehlikeli bir alternatifle değiştirilmesi). Bu mümkün değilse mühendislik kontrolleriyle riskler azaltılır (makineye koruyucu ekipman eklemek gibi). Sonraki adım, idari kontroller ve eğitimle riskin yönetilmesidir (çalışma prosedürleri, izin sistemleri, uyarı işaretleri vb.). En son çare olarak kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımı ile kalan risklere karşı bireysel korunma sağlanır. OHSAS 18001, tüm bu kontrol önlemlerinin planlanmasını, uygulanmasını ve etkinliğinin izlenmesini gerektirir. Kontrol önlemleri hayata geçirildikten sonra, işletme düzenli izleme ve ölçümlerle risklerin kontrol altında kalıp kalmadığını denetler. Örneğin, gürültülü bir ortamda yapılan risk değerlendirmesi sonucu çalışanlara kulaklık verilmesi planlandıysa, uygulama sonrasında gürültü ölçümleri ve sağlık taramaları yapılarak bu önlemin işe yarayıp yaramadığı teyit edilmelidir.

Sonuç olarak, OHSAS 18001 standartının kalbinde yatan risk değerlendirmesi ve kontrolü faaliyeti, işyerinde güvenliği sağlamanın en etkin yollarından biridir. Standart sayesinde kuruluşlar, karşı karşıya oldukları tehlikeleri sistematik bir şekilde analiz edip önceliklendirmekte ve kaynaklarını en önemli riskleri azaltmaya yönelik kullanabilmektedir. Bu proaktif yaklaşımın bir sonucu olarak OHSAS 18001 uygulayan işletmelerde ciddi iş kazaları ve yaralanmaların görülme ihtimali önemli ölçüde düşmektedir. Nitekim yapılan bir araştırma, OHSAS 18001 uygulayan şirketlerin ciddi iş kazası riskinin, uygulamayanlara kıyasla ortalama %14 daha düşük olduğunu ortaya koymuştur (Hutchinson ve ark., 2024). Her ne kadar standardın uygulanması tek başına tüm riskleri sıfırlamasa da, sürekli iyileştirme anlayışıyla risk yönetimini işletmenin rutininin bir parçası haline getirmek, uzun vadede işyerinde güvenli bir ortam tesis edilmesine büyük katkı sağlar.

Eğitim ve Farkındalık

OHSAS 18001 standardının etkin bir şekilde uygulanabilmesi için eğitim ve farkındalık çalışmaları kritik öneme sahiptir. Standart, çalışanların kendi güvenlikleri ve işyerindeki İSG uygulamaları konusunda bilinçlendirilmesini ve yeterli bilgiye sahip olmalarını şart koşar. Bu nedenle, kuruluşlar OHSAS 18001’i

uygularken tüm personeline iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri planlamalı ve gerçekleştirmelidir. Eğitim konuları; genel İSG farkındalığından, çalışanın yaptığı işe özgü tehlikelere ve alınacak önlemlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Örneğin, bir atölye çalışanı için makine güvenliği ve KKD kullanımı eğitimi verilirken, ofis çalışanı için ergonomi ve ekranlı araçlarla çalışma eğitimi verilir.

Eğitim faaliyetleri sayesinde çalışanlar, işyerindeki riskleri tanımayı ve tehlikeli durumları doğru şekilde rapor etmeyi öğrenirler. Aynı zamanda acil durumlarda (yangın, deprem, kimyasal sızıntı vb.) nasıl davranacaklarına dair bilgi sahibi olurlar. OHSAS 18001, çalışanların katılımının ve danışılmasının önemini vurgulamaktadır. Her ne kadar bu vurgu ISO 45001’deki kadar güçlü olmasa da, OHSAS 18001’de de çalışanların İSG yönetim sistemine aktif katılımı teşvik edilmektedir. Bu çerçevede, birçok şirket OHSAS 18001 uygularken çalışanlardan gelen geri bildirim mekanizmaları kurmuş, “iş güvenliği öneri sistemleri” geliştirmiş veya İSG kurullarında çalışan temsilcilerine yer vermiştir. Böylece çalışanlar, alınacak önlemler ve işyerindeki güvenlik uygulamaları konusunda söz sahibi olabilmektedir. Bu katılımcı yaklaşım, saha çalışanlarının pratik deneyimlerinden yararlanarak daha etkin çözümler geliştirilmesini sağlar ve aynı zamanda çalışanların güvenlik kültürünü içselleştirmesine yardımcı olur

OHSAS 18001 kapsamında, farkındalık artırma faaliyetleri de kritik yer tutar. İşletme içinde iş sağlığı ve güvenliği iletişiminin etkin olması gerekir. Örneğin, işyerinde çeşitli pano ve afişlerle güvenlik talimatlarının hatırlatılması, periyodik bültenlerle veya toplantılarla iş kazası istatistiklerinin ve iyi uygulamaların paylaşılması gibi yöntemler çalışan farkındalığını yüksek tutmaya hizmet eder. Bazı şirketler, OHSAS 18001’i uygularken her gün işe başlamadan önce “güvenlik konuşmaları” (toolbox talk) yaparak o günün işlerine dair tehlikeleri ve alınacak önlemleri ekipleriyle değerlendirirler. Bu tür uygulamalar, standart tarafından doğrudan zorunlu tutulmasa da, standardın ruhuna uygun olarak çalışan farkındalığını canlı tutmayı amaçlar.

Eğitim ve farkındalık çalışmalarının bir diğer boyutu da yeterlilik (kompetans) konusudur. OHSAS 18001, iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili görevleri yürüten personelin (örneğin İSG uzmanları, ilk yardım ekipleri, acil durum ekipleri) yeterli eğitim, deneyim ve/veya sertifikasyona sahip olmasını gerektirir. Bu kapsamda kuruluşlar, ilgili personelin gerekli eğitimleri almasını sağlamalıdır. Örneğin, işyeri hekimleri ve İSG uzmanlarının yasal olarak belirlenmiş eğitim ve belgelere sahip olması, acil durum ekiplerinin yangınla mücadele ve ilk yardım eğitimlerini tamamlaması sağlanır.

Sonuç olarak, eğitim ve farkındalık faaliyetleri, OHSAS 18001 yönetim sisteminin sahada etkin şekilde işlemesinin ön koşullarındandır. İyi eğitilmiş ve bilinçli çalışanlar, güvenli olmayan durumları fark edip müdahale edebilir, kendi ve arkadaşlarının güvenliğini tehlikeye atmadan iş yapma kültürünü benimser. Bu da iş kazalarının önlenmesine doğrudan katkı sağlar. Nitekim OHSAS 18001, çalışan farkındalığının gelişmesine yardımcı olarak risklere karşı proaktif bir tutum oluşmasını hedeflemektedir  . Eğitimli ve bilinçli bir işgücü, işletmenin İSG performansını yükseltir ve standardın kağıt üzerinde kalmayıp günlük işleyişin bir parçası haline gelmesini sağlar.

Kaynakça

  • A1 Cert. (2018). Çalışma Ortamınızı Güvenli Tutarak Gerçek Faydalar Sağlayabilirsiniz.
  • BSI. (2018). ISO 45001 – Understanding the new international standard for occupational health & safety
  • (Mapping Guide). British Standards Institution. Erişim: BSI Mapping Guide PDF
  • BSI. (2019). BS OHSAS 18001 Occupational Health and Safety case studies. British Standards Institution – Case Study Page
  • Data Yönetim. (2020, 9 Ocak). OHSAS 18001 neden ISO 45001 oldu? ISO 45001’e son geçiş tarihi nedir? Erişim: https://datayonetim.com/blog/ohsas-18001-neden-iso-45001-oldu-iso-45001-e-son-gecis-tarihi- nedir.html
  • DNV. (2019, 9 Eylül). Key Differences Between OHSAS 18001 and ISO 45001:2018. DNV Blog. Erişim: https:// www.dnv.in/assurance/blog/ohsas-18001-iso-45001-differences/
  • INAIL – Italian Workers’ Compensation Authority. (2016). Accident and insurance premium reductions for companies certified to OHSAS 18001:2007 in Italy. Sunulmuştur: ISO “Supporting the reduction of insurance losses – the role of standards” etkinliği. Özet erişimi: Public Sector Assurance website
  • Lo, C.K.Y., Pagell, M., Fan, D., Wiengarten, F., & Yeung, A.C.L. (2014). OHSAS 18001 certification and business performance: An analysis of 211 manufacturing firms. International Journal of Production Economics, 147, 88-98. (Business Benefits summary)
  • NQA. (2021). What is OHSAS 18001? (NQA Certification guidance page).
  • Slack Davis Sanger LLP. (2022, 18 Temmuz). Worker Injuries Are Increasing Around the World. Erişim: https://www.slackdavis.com/blog/worker-injuries-are-increasing-around-the-world/
  • SafetyCulture. (2024, 13 Haziran). What is OHSAS 18001: A Comprehensive Overview. SafetyCulture Content Team. Erişim: https://safetyculture.com/topics/ohsas-18001/
  • Zeng, S.X., Tam, C.M., & Tam, V.W.Y. (2008). Towards occupational health and safety systems in the construction industry of China. Safety Science, 46(8), 1155-1168. (ISO 45001 ile gelişen İSG kültürü üzerine)
  • OHSAS 18001 – Wikipedia
  • OHSAS 18001: A Health & Safety Standard | SafetyCulture
  • https://www.a1cert.com/duyurular/calisma-ortaminizi-guvenli-tutarak-gercek-faydalar-saglayabilirsiniz
  • bsigroup.com
  • US OHSAS 18001 certified firms show significant increases in business and safety performance –
  • Business Benefits https://business-benefits.org/research/us-ohsas-18001-certified-firms-show-significant-increases-business-safety
  • Worker Injuries Are Increasing Around the World | Slack Davis Sanger LLP
  • BS OHSAS 18001 Occupational Health and Safety case studies | BSI Vietnam
  • Accident and insurance premium reductions for companies certified to OHSAS 18001:07 in Italy –
  • Public Sector Assurance
  • http://www.aims.org.pk/wp-content/uploads/2014/08/OHSAS-18001-2007-Standards.pdf
  • What is OHSAS 18001 Certification? | NQA
  • Top 5 Differences: ISO 45001 vs. OHSAS 18001
  • Key Differences Between OHSAS 18001 and ISO 45001:2018